موقعیت سنگ‌چینه‌ای و تنوع رخدادهای سنگ‌های آذرین بازیک آلکالن در واحدهای سنگ‌چینه‌ای پرمین، پهنۀ البرز مرکزی

توالی نسبتاً کاملی از واحدهای سنگ‌چینه‌ای پرمین شامل سازندهای دورود (عمدتاً از ماسه‌سنگ و شیل)، روته (عمدتاً از سنگ‌آهک با بین‌لایه‌هایی از مارن) و نسن (عمدتاً از سنگ‌آهک و شیل‌) در البرز مرکزی از سیاه‌بیشه و هریجان در جادۀ چالوس تا یوش، بلده، زرین‌کمر و ورازان در جنوب آمل، در استان مازندران رخنمون دارد. بر اساس برداشت‌های صحرایی و مطالعه‌های سنگ‌نگاری، این سنگ‌های آذرین با ماهیت بازیک و آلکالن به‌شکل دایک، سیل و توده‌های کوچک میکروگابرویی و لامپروفیری داخل سازند تخریبی دورود و به‌شکل روانه‌های بازالتی همراه با آذرآواری‌های وابسته داخل بخش بالایی سازند روته رخنمون دارند. توده‌های کم‌عمق میکروگابرویی و لامپروفیری درون سازند دورود، درحقیقت ماگمای باقیمانده و منجمد‌شده در مجاری تغذیه‌کنندۀ فعالیت آتشفشانی بازالتی در بخش بالایی سازند کربناتۀ روته هستند. سازند دورود در محیط رودخانه‌ای- دلتایی در پرمین زیرین و سازندهای روته و نسن در پلت‌فرم کربناته (لاگون، پشته‌های سدی و دریای باز) در پرمین میانی و بالایی تشکیل شده‌اند. نبود رخساره‌های ریفی گسترده و رسوبات توربیداتی نشان‌دهندۀ ته‌نشست توالی عمدتاً کربناتۀ روته و نسن در پلت‌فرم کربناته‌ای از نوع رمپ در پرمین میانی- بالایی است. در این زمان، البرز مرکزی به‌شکل حاشیۀ غیر‌فعال در جنوب پالئوتتیس جای داشته است و فعالیت ماگمایی بازیک آلکالن آن با زمین‌ساخت کششی اواخر پالئوزوئیک در حاشیۀ شمالی گندوانا و هم‌زمان با مراحل آغازین گسترش نئوتتیس در زاگرس قابل‌تفسیر است.